ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡA Συμβολή στην διαβούλευση για την Ψυχική Υγεία.

Συμβολή στην διαβούλευση για την Ψυχική Υγεία.

Ημερομηνία: 18/7/24
Ώρα:               09:00

Με μία αιφνιδιαστική κίνηση το Υπουργείο Υγείας, δίχως καμία προηγούμενη πληροφόρηση ή διαβούλευση, ανακοίνωσε την επικείμενη άμεση κατάθεση ενός νομοσχεδίου με τίτλο «Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» και στο οποίο συμπεριλαμβάνεται η δημιουργία Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ).

Στο προσχέδιο το οποίο δημοσιοποιήθηκε προβλέπεται:

1. Η κατάργηση όλων των δημόσιων θεραπευτικών δομών απεξάρτησης (ΚΕΘΕΑ, 18 ΑΝΩ, ΟΚΑΝΑ, ΑΡΓΩ, ΙΑΝΟΣ, ΔΙΑΠΛΟΥΣ κ.α.) και των υπηρεσιών τους πρόληψης και θεραπείας, κατάργηση όλων των θεσμών διοίκησης και επιστημονικής λειτουργίας τους.
2. Η δημιουργία ενός υπεροργανισμού με τίτλο Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων-ΕΟΠΑΕ, η ένταξη του προσωπικού των καταργημένων δομών σε αυτούς και ενιαία διορισμένη διοίκηση του πεδίου των εξαρτήσεων. Επίσης η δημιουργία ενός επιστημονικού συμβουλίου το οποίο θα έχει αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση των θεραπευτικών προτάσεων, πρωτοκόλλων, προτεραιοτήτων.

3. Η κατάργηση του λεγόμενου θεραπευτικού συνεχούς για τους ωφελούμενους (μία κοινή θεραπευτική πορεία από την αρχική επαφή μέχρι και την ολοκλήρωση της  πορείας) και τμηματοποίησή της σε Διευθύνσεις, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι άλλη υπηρεσία θα υποδέχεται τον ωφελούμενο, άλλη θα τον κινητοποιεί, άλλη θα τον θεραπεύει και σε άλλη θα επανεντάσσεται κοινωνικά.

4. Η ιατρικοποίηση του μοντέλου προσέγγισης της θεραπείας, αντιμετώπιση των ωφελούμενων ως ασθενών και των κοινοτήτων διαμονής ως νοσοκομειακών κλινών.

5. Η εισαγωγή του ιδιωτικού τομέα στην απεξάρτηση με έμμεσες και άμεσες μορφές εμπλοκής.

6. Η κατάργηση του κοινοτικού πλαισίου παρέμβασης στην ψυχική υγεία και την απεξάρτηση, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα αφενός ο θεραπευόμενος απόενεργός συντελεστής της θεραπείας του εντός του κοινωνικού πλαισίου και με τη συμπαράσταση και συνεργασία ενεργών πολιτών και υπηρεσιών να θεωρείται πλέον ως παθητικός αποδέκτης υπηρεσιών.

7. Ο κίνδυνος κατάργησης ή υποβάθμισης εξειδικευμένων παρεμβάσεων για συγκεκριμένες ομάδες, π.χ. έφηβοι και για συγκεκριμένες συμπεριφορές, π.χ κατάχρηση διαδικτύου, gaming κ.α.

Όσον αφορά το ΚΕΘΕΑ, η αλλαγή του μοντέλου διοίκησης και του τρόπου λειτουργίας του που ξεκίνησε με την ΠΝΠ του 2019, επιχειρείται σήμερα με το επικείμενο νομοσχέδιο να ολοκληρωθεί με τη μετατροπή του μαζί και με τους υπόλοιπους φορείς απεξάρτησης, σε ένα υπερσυγκεντρωτικό, αθηνοκεντρικό οργανισμό που αλλοιώνει τη φυσιογνωμία του, τη φιλοσοφία των θεραπευτικών κοινοτήτων, τη δημοκρατία και τη συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων, αλλά και τις εργασιακές σχέσεις.

Το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη διαβούλευση στις 04.07 αγνοεί, παραβλέπει ή  εσκεμμένα αποκρύπτει τις συστάσεις της επιστημονικής κοινότητας για πλουραλισμό στις προσεγγίσεις για την οργάνωση της θεραπείας των εξαρτήσεων, θυσιάζοντας και απορροφώντας σε ένα νέο γραφειοκρατικό σχήμα όλους τους οργανισμούς που έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα εδώ και τέσσερις δεκαετίες, με πολύ κόπο και αγώνα για να μπορέσουν να εξυπηρετήσουν χιλιάδες ανθρώπους με ζητήματα εξαρτητικών συμπεριφορών.

Δεν πρόκειται μόνο για μια παρέμβαση προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης ενός πιο «επιτελικού κράτους», ούτε για τη «θυσία» πολλών οργανισμών με στόχο την προώθηση της πολιτικής εξισορρόπησης κόστους-οφέλους. Είναι μια παρέμβαση που πηγαίνει πιο βαθιά, στον πυρήνα της ύπαρξης και της θεραπευτικής πρότασης του ΚΕΘΕΑ και των άλλων οργανισμών, μία παρέμβαση υποκινούμενη από μερίδα συγκεκριμένων «επιστημονικών» προσεγγίσεων που ποτέ δεν είδαν στην απεξάρτηση κάτι περισσότερο από «κλινική εφαρμογή».

Η απεξάρτηση ως στόχος υποβαθμίζεται, η λειτουργία των μελών ως ενεργών συντελεστών της θεραπείας τους γίνεται παθητική αποδοχή υπηρεσιών.

Μια ψυχοκοινωνική πρόταση που έφερε τον εξαρτημένο στο επίκεντρο της διαδικασίας απεξάρτησης, μια κοινωνική επένδυση από χιλιάδες ενεργούς κοινωνικά πολίτες , ένας οργανισμός που φτιάχτηκε από την ενέργεια και τα όνειρα γενιών θεραπευτών και θεραπευομένων, επιχειρείται να μετατραπεί σε μια απρόσωπη υπηρεσία παροχής υπηρεσιών.

Τα ονόματα και τα σύμβολα, τόσο σημαντικά για τη θεραπεία, αλλά και για την ίδια τη δημιουργία ατομικής και συλλογικής ταυτότητας αντικαθίστανται με  τεχνοκρατικούς όρους.