Κ.. Μυλωνά “ΟΧΙ στις πατέντες – Τα εμβόλια και τα φάρμακα ως κοινό αγαθό”
Καίτη Μυλωνά
Κτηνίατρος – Μέλος των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ και του Δικτύου SEATTLE TO BRUSSELS
Ομιλία στη: ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΤΗΛΕ–ΕΚΔΗΛΩΣΗ των ΦτΦ
Δευτέρα 29 Μαρτίου 2021 – ώρα: 7:30μ.μ.
ΟΧΙ στις πατέντες – Τα εμβόλια και τα φάρμακα ως κοινό αγαθό
«Κανείς δεν είναι ασφαλής έως ότου όλοι είναι ασφαλείς – Η τρέχουσα παγκόσμια αρχιτεκτονική για την πνευματική ιδιοκτησία αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία».
Θέλω να χαιρετίσω και να ευχαριστήσω όλους τους συμμετέχοντες σ’ αυτήν την εκδήλωση.
Θεωρώ, ότι πριν περάσω στην παρουσίαση της ίδιας της Δήλωσης του S2B, είναι απαραίτητο να γίνει μια σύντομη αναφορά στο τι έχει γίνει μέχρι σήμερα.
Ποια είναι η κατάσταση σήμερα
Είναι κοινός τόπος, ότι βιώνουμε μια παγκόσμια κρίση, σε μια ασυνήθιστη μορφή, μια κρίση που θέτει σε κίνδυνο την οικονομία, τα θεσμικά όργανα, την πολιτική, τη διοίκηση και τις αξίες μας. Η Ελλάδα, η Ευρώπη αλλά και ολόκληρος ο κόσμος είναι συγκλονισμένος, η καθημερινότητα κατακλύζεται από επαναλαμβανόμενα δελτία, μην αφήνοντας χρόνο και χώρο για ευρύτερες σκέψεις που αφορούν στην αξιολόγηση της οικονομικής, της περιβαλλοντικής και της κοινωνικής κρίσης αλλά και στο να φανταστεί κανείς την ανοικοδόμηση του κόσμου μετά την πανδημία.
Η πανδημία δείχνει την αστάθεια των κοινωνιών μας, της οικονομίας και των δημοκρατικών συστημάτων μας. Η απάντηση σε αυτή την κρίση απαιτεί από μας να φτάσουμε στη ρίζα των προβλημάτων, αφαιρώντας παράγοντες που κάνουν τις κοινωνίες μας τόσο ευάλωτες και τόσο άνισες.
Η κυριαρχία της Ευρώπης έχει εξελιχθεί με βάση ένα νεοφιλελεύθερο όραμα, το οποίο έχει σταδιακά επανασχεδιάσει τους εθνικούς και διεθνείς θεσμούς από τις αρχές του εικοστού αιώνα, με στόχο την προστασία της αγοράς από το δημοκρατικό “παραλογισμό”. Τώρα αυτή η αρχιτεκτονική εμποδίζει τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλιά μας να ανταποκριθούν με την απαραίτητη ταχύτητα στις απαιτήσεις των υπηρεσιών, της εργασίας και της οικολογικής μετάβασης που προέρχονται από τις κοινότητες που διψούν για θεμελιώδη δικαιώματα και νέες βασικές ανάγκες, που προέκυψαν λόγω αυτής της πανδημικής κρίσης.
Τι είχε γίνει τον Απρίλιο -Μάιο 2020 – Τι έλεγαν από τότε τα κοινωνικά κινήματα – Τι έκαναν οι κυβερνήσεις/η ΕΕ
Αυτή η τελευταία παράγραφος προέρχεται από ένα κείμενο που είχαν υπογράψει:
Εβδομήντα οργανώσεις της Ιταλικής Κοινωνίας των Πολιτικών τον Απρίλιο 2020. Σε αυτό το κείμενο, κρίνουν την κατάσταση και υποβάλλουν έντεκα προτάσεις με τίτλο: (RE)BUILDING THE WORLD AFTER THE PANDEMIC – Ξαναφτιάχνοντας τον κόσμο μετά την πανδημία.
Οι έντεκα προτάσεις μπορεί να προέρχονται από την Ιταλία, μια χώρα που τότε πληττόταν από την πανδημία του κορωναϊού, ωστόσο αποτελούν και μια βάση για συζήτηση και για τη χώρα μας.
Το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/Naturefriends Greece είχε υιοθετήσει και υπογράψει τις έντεκα προτάσεις για τη χώρα μας αλλά και για την Ε.Ε.
Στην ανακοίνωση υποβάλλεται το αίτημα για ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη προσιτή και προσβάσιμη σε όλους, χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Η απάντηση στην πανδημία, για να μας ωθήσει προς έναν δικαιότερο κόσμο, πρέπει – ανάμεσα στα άλλα – να διασφαλίσει τη συμμετοχική και διαφανή επεξεργασία και αξιολόγηση όλων των μέτρων που απαιτούνται για την αναχαίτιση παλαιών και νέων κρίσεων που επιδεινώθηκαν από την Covid-19.
Πέρα από αυτό, τα κοινωνικά κινήματα σε όλη την Ευρώπη και στον κόσμο, καθώς και πολλά πολιτικά κόμματα ζητούσαν στήριξη του δημόσιου συστήματος υγείας σε όλα τα κράτη και προέτρεπαν τις κυβερνήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση.
Οι κυβερνήσεις κώφευσαν και περιγέλασαν αυτά τα αιτήματα, κάποιοι τα χαρακτήρισαν «πεταμένα λεφτά», η ΕΕ απλώς διαχειρίστηκε την κατάσταση και όχι πάντα με τον καλύτερο τρόπο. Ακόμη και το Ταμείο Ανάκαμψης, ένα μέτρο απόλυτα θετικό, αφού είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ δανείζεται χρήματα για λογαριασμό των κρατών μελών με ένα μέρος τους με τη μορφή επιχορήγησης και όχι δανείου, ακόμη και σ’ αυτό το θέμα, καθυστερεί να εκταμιεύσει τα χρήματα, ενώ ήδη το ποσοστό της επιχορήγησης έχει μειωθεί σε σχέση με την αρχική πρόταση μετά από πιέσεις κάποιων βορείων ευρωπαϊκών κρατών.
Ήδη από τον Ιούνιο 2020, υπήρχε το ζήτημα της εξασφάλισης μιας παγκόσμιας, δίκαιης διανομής των εμβολίων για τη νόσο COVID-19. Ήδη είχε διατυπωθεί η αντίληψη, ότι η κοινωνική διανομή ενός νέου φαρμάκου ή εμβολίου απαιτεί αρχές ισότητας και δικαιοσύνης.
Ήδη διαφαινόταν ότι υπάρχει ένας αυξανόμενος «εθνικισμός εμβολίων» που θα επιδεινωθεί από τον ανταγωνισμό μεγάλων δυνάμεων όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία και η ΕΕ. Αυτές οι παγκόσμιες δυνάμεις έχουν ήδη αρνηθεί να υποστηρίξουν την πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για δίκαιη κοινωνική διανομή τυχόν θεραπειών και εμβολίων για COVID-19 που θα προκύψουν από την κούρσα των βιοεπιστημονικών ερευνών και των κλινικών δοκιμών.
Όσον αφορά στην καινοτομία για τη θεραπεία της νόσου COVID-19, πρέπει όπως λέει, να διασφαλίσουμε την δίκαιη διανομή νέων θεραπειών και εμβολίων, αλλά και τις ίσες σχέσεις μεταξύ των μελών της παγκόσμιας κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των καινοτόμων επιχειρήσεων, των ρυθμιστικών αρχών αλλά και των πολιτών.
Τις μόλις προηγούμενες ημέρες, η Νιγηριανής εθνικότητας Γενική Διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου δήλωσε απογοητευμένη από το σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις άδειες εξαγωγής εμβολίων κατά της Covid-19, τονίζοντας ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με το ευρωπαϊκό μπλοκ σχετικά με αυτό το μέτρο.
Η ΕΕ αρνείται την απελευθέρωση των πνευματικών δικαιωμάτων (Συμφωνία TRIPS) των εμβολίων και φαρμάκων πιεζόμενη από τις φαρμακευτικές εταιρείες, ενώ δεν λαμβάνει υπόψη τα αιτήματα των πολιτών για καθολική πρόσβαση σε αυτά, όταν μάλιστα η χρηματοδότηση και της έρευνας και της παρασκευής των εμβολίων έχει γίνει με χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων. Ασκεί παρελκυστική πολιτική αναβάλλοντας το ζήτημα της απελευθέρωσης των πατεντών πέραν του Μαρτίου, το ίδιο που κάνει και για τις κυρώσεις στην Τουρκία, από Σύνοδο σε Σύνοδο.
Τι λέει η Δήλωση του S2B για τη Συμφωνία TRIPS για τα Πνευματικά Δικαιώματα
Αρχικά, χαρακτηρίζει υποκρισία τη Δήλωση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη θέλησή της το εμβόλιο να φθάσει σε κάθε γωνιά του κόσμου, αφού επί της ουσίας η Commission δεν ζητά από την Φαρμακοβιομηχανία/Big Pharma την παραίτηση από τις πατέντες.
Οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντέδρασαν σθεναρά στην πρόταση, και μας έδειξαν για άλλη μια φορά, ότι όσον αφορά στην εμπορική πολιτική, τα συμφέροντα των εταιριών υπερισχύουν όλων των άλλων θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας υγείας. Το ίδιο είχε συμβεί και πριν από 20 χρόνια με το θέμα των αντιρετροϊκών φαρμάκων κατά του HIV/AIDS. Το γεγονός αυτό κράτησε τη θεραπεία μακριά από τα εκατομμύρια των μολυσμένων, οι οποίοι ήταν κάτοικοι κυρίως αναπτυσσόμενων χωρών, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη Δήλωση. Ο διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας προειδοποίησε, ότι ο κόσμος βρίσκεται στο όριο «μίας καταστροφικής ηθικής αποτυχίας και ότι το τίμημα πληρώνεται με ζωές στις πιο φτωχές περιοχές του κόσμου», ωστόσο η Δύση έχει ξεπεράσει αυτό το όριο εδώ και αρκετό καιρό.
Το μονοπώλιο μέσω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας είναι ο πυρήνας του προβλήματος.
Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν πολλοί παραγωγοί που είναι έτοιμοι να παρασκευάσουν και να παραδώσουν δισεκατομμύρια εμβόλια. Πλήρως εξοπλισμένα εργοστάσια σε πολλές χώρες περιμένουν την τελική ανάπτυξη ενός εμβολίου ή περιμένουν το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων με τους κατόχους διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Η αναστολή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ικανή να μειώσει την πανδημία.
Αυτή η νοοτροπία μας έφερε στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα: η εξωφρενική θέση της ΕΕ στην πρόταση άρσης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας είναι το αποκορύφωμα μιας εμπορικής πολιτικής που θέτει τα κέρδη πολύ πιο πάνω από τη δημόσια υγεία. Και με την πανδημία COVID επιταχύνεται. Είναι λάθος, όχι μόνο για ηθικούς λόγους, αλλά είναι καταστροφικό για όλους μας. Το να αποδεχτούμε ότι τα εμβόλια θα φτάσουν μόνο στις μισές χώρες στον κόσμο έως το 2023 σημαίνει ότι αποδεχόμαστε τον κίνδυνο νέων μεταλλάξεων που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τα υπάρχοντα εμβόλια.
Τι μπορούμε – τι πρέπει να κάνουμε
Αυτή είναι η στιγμή, που πρέπει να αλλάξουμε την εμπορική πολιτική της ΕΕ. Το παγκόσμιο καθεστώς των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στα φαρμακευτικά προϊόντα έχει αποδειχθεί επικίνδυνο και η αναζήτηση νέων κανόνων πρέπει να ξεκινήσει αμέσως. Πρέπει να αναγνωρίσουμε, ότι πρέπει να ενεργοποιηθεί η γενική μαζική παραγωγή. Πρέπει να δημιουργήσουμε σημαντικό χώρο για την κοινή χρήση της τεχνολογίας. Αυτό είναι απαραίτητο για τη δημόσια υγεία στον Παγκόσμιο Νότο, καθώς και στον Παγκόσμιο Βορρά, όπου τα φάρμακα με υπερβολικά υψηλές τιμές απειλούν την οικονομική προσιτότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Φαίνεται, ότι είναι ο μόνος τρόπος για να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η συμφωνία TRIPS πρέπει να καταργηθεί και πρέπει να ξεκινήσουμε για μια νέα συμφωνία από την αρχή. Για να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία, χρειαζόμαστε αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, κυρίως στο χώρο της Υγείας, μπορούν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στη στήριξη αυτής της παραίτησης, διασφαλίζοντας ότι οι εθνικές κυβερνήσεις γνωρίζουν ότι οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και των άλλων δημόσιων υπηρεσιών αναμένουν να υποστηρίξουν την παραίτηση.
Αρχές Παγκόσμιας Πρόσβασης, Καινοτομίας και Συνεργασίας
Σε ορισμένα κράτη είναι ορατός ο κίνδυνος περιορισμένης πρόσβασης σε θεραπευτικά σχήματα αντιμετώπισης της COVID-19, είτε λόγω υψηλού κόστους, είτε λόγω προβλημάτων στην παραγωγή υγειονομικού υλικού, είτε λόγω αποκλειστικότητας δικαιωμάτων ή εμπορικής εχεμύθειας στην παραγωγή φαρμάκων και εμβολίων. Πρέπει να αποτρέψουμε αυτόν τον κίνδυνο και να βοηθήσουμε να αλλάξει η σχέση μεταξύ ιατρικής καινοτομίας, συστημάτων υγείας και χωρών – κινητοποιώντας επιχειρήσεις, υγειονομικούς φορείς και κυβερνήσεις να μοιραστούν ιατρική τεχνολογία, να επενδύσουν σε δημόσιες δομές παραγωγής και δυναμικό και να προάγουν την πρόσβαση σε όλους.
Εκφράζουμε την ανησυχία μας για το γεγονός ότι ισχυρές χώρες είναι πιθανό να στηρίξουν τις φαρμακοβιομηχανίες τους και να συσσωρεύσουν ιατρικό υλικό, εις βάρος της διεθνούς συνεργασίας, καθώς και για το ότι, οι προνομιούχοι, εκείνοι που πρώτοι λαμβάνουν τεστ, θεραπείες και εμβόλια, δεν είναι αυτοί που τα χρειάζονται περισσότερο. Στεκόμαστε με αλληλεγγύη δίπλα σε όσους πλήττονται δυσανάλογα, λόγω συστήματος υγείας, γεωγραφικής θέσης, ηλικίας, φύλου ή φυλής. Βέβαια, υπάρχει το πρόγραμμα COVAX, το οποίο στηρίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τα εμβόλια και αφορά στις αναπτυσσόμενες φτωχές χώρες, αλλά μέχρι τώρα δεν έχουν πραγματοποιηθεί αποστολές.
Τον Απρίλιο 2020, πριν από τη Συνάντηση των Υπουργών Υγείας των G20, Οργανώσεις της ΚτΠ μεταξύ αυτών και οι ΦτΦ υπέγραψαν ένα κείμενο με τον τίτλο: Αρχές Παγκόσμιας Πρόσβασης, Καινοτομίας και Συνεργασίας.
Σ΄ αυτό το κείμενο διατυπώθηκε το αίτημα για σεβασμό σε κάποιες αρχές:
- Καινοτομία για όλους
- Πρόσβαση σε όλους
- Αλληλεγγύη και παγκόσμια συνεργασία
- Σωστή διακυβέρνηση και διαφάνεια
Καινοτομία για όλους
Η μονοπωλιακή ανάπτυξη φαρμάκων ζημιώνει τον κόσμο. Οι κυβερνήσεις πρέπει να υποστηρίζουν την ανοικτή επιστήμη και τις ερευνητικές πρακτικές για τις ανάγκες της Υγείας, που θα συνδυάζουν την καινοτομία με τη γρήγορη πρόσβαση. Οι κάτοχοι τεχνολογίας θα πρέπει να υποβάλλουν στη διάθεση του δημόσιου τομέα ευρεσιτεχνίες, επαγγελματικά μυστικά, τεχνογνωσία, κυτταρικά δείγματα, πνευματικά δικαιώματα, λογισμικό, δεδομένα και κάθε άλλη σχετική πνευματική περιουσία. Η πρόσβαση σε αυτά θα πρέπει να είναι αναπόσπαστο μέρος της ερευνητικής και παραγωγικής διαδικασίας.
Πρόσβαση σε όλους
Ιατρικό υλικό, επειγόντως απαραίτητο για τη διάγνωση, τη θεραπεία, τον περιορισμό και την πρόληψη της COVID-19 πρέπει να είναι προσβάσιμο και διαθέσιμο σε όλους, χωρίς καθυστέρηση, με την απαραίτητη προτεραιότητα να δίνεται σε εργαζόμενους υγείας και ευπαθείς πληθυσμούς. Οι κυβερνήσεις οφείλουν να διασφαλίσουν ότι, διαγνωστικές και θεραπευτικές μέθοδοι και εργαλεία καθώς και εμβόλια και εξοπλισμός ατομικής προστασίας είναι προσιτά για τους υγειονομικούς φορείς και δωρεάν για τους πολίτες σε όλες τις χώρες. Αναγκαία είναι η κατάργηση της αποκλειστικότητας για εταιρείες και κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων.
Αλληλεγγύη και παγκόσμια συνεργασία
Κυβερνήσεις, κάτοχοι τεχνολογίας και ερευνητές θα πρέπει επειγόντως να συνεργαστούν με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και να δημιουργήσουν πλατφόρμες για το δημόσιο διαμοιρασμό ερευνητικών αποτελεσμάτων, δεδομένων, τεχνογνωσίας, και πνευματικής ιδιοκτησίας, προκειμένου, αφ’ ενός να επιταχυνθεί η παραγωγή και η καινοτομία, αφ’ ετέρου να περιοριστούν ελλείψεις ή προβλήματα στην αλυσίδα τροφοδοσίας. Η παραγωγή ιατρικού υλικού και η διανομή του διαμέσου των συνόρων πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να καλύπτονται οι άνευ προηγουμένου ανάγκες παγκοσμίως.
Σωστή διακυβέρνηση και διαφάνεια
Οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί θα προάγουν τη διαφάνεια και την πολιτειακή συμμετοχή της κοινωνίας σε διαδικασίες λήψης κρίσιμων αποφάσεων. Χρηματοδότες και παραγωγοί τεχνολογίας θα διασφαλίζουν, ότι οι ερευνητικές και κατασκευαστικές δαπάνες, η τιμολόγηση, οι έλεγχοι και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δημοσιεύονται στο πλαίσιο της διαφάνειας.
Φροντίδα και Μέριμνα για Όλους
Στις 12 Μαρτίου 2021 κυκλοφόρησε (μέσω S2B) ένα κείμενο με τίτλο: Μην αφήσετε τους εμπορικούς κανόνες να σταματήσουν την πρόσβαση στο Covid-19 Cures for All. Σε αυτό διατυπώνονται 6 απαιτήσεις, ως απάντηση στις αιτιάσεις της Φαρμακοβιομηχανίας γιατί πρέπει ή δεν πρέπει να υπάρχουν πατέντες. Κινούνται γύρω από την ίδια αντίληψη, αλλά πιο συγκεκριμένα και τεκμηριωμένα.
Η υγεία είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Η ιατρική γνώση δημόσιο αγαθό. Κανείς δεν πρέπει να τα στερείται.
Σας ευχαριστώ πολύ
Το πρόγραμμα COVAX
Αποκάλυψη
Τα μυστηριώδη αποθέματα εκατομμυρίων εμβολίων στην Ιταλία, η προέλευσή τους και ο προορισμός τους. Η στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι υπόνοιες για πιθανές «σκόπιμες» καθυστερήσεις της AstraZeneca.
Οι ποσότητες εμβολίων που βρέθηκαν ήταν τεράστιες- σχεδόν οι μισές όλων των δόσεων που έχουν χορηγηθεί και στις 27 χώρες – μέλη. Επόμενο ήταν να προκύψουν ερωτήματα: Γιατί η AstraZeneca φυλάει σε αποθήκες εκατομμύρια δόσεις και μάλιστα στην καρδιά της ΕΕ, ενώ έχει μείνει δραματικά πίσω στις παραδόσεις που οφείλει να κάνει με βάση το συμβόλαιο με τις Βρυξέλλες; Από που προέρχονται τα εμβόλια; Και για πού προορίζονται; Διάφορα συζητιούνται, αλλά αυτό που ενδιαφέρει την κοινωνία είναι η πλήρης αδιαφάνεια.
Το πρόγραμμα COVAX, το οποίο στηρίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τη συμμαχία GAVI για τα εμβόλια, αναμένεται να αρχίσει να παραδίδει εμβόλια κατά της covid-19 σε χώρες χαμηλού και μέσου εισοδήματος αυτό τον μήνα Μάρτιο, με 2 ως 3 δισεκατομμύρια δόσεις να αναμένεται να παραδοθούν φέτος.
Κάνε Δωρεά
Κάνε τραπεζική κατάθεση στο λογαριασμό με τα παρακάτω στοιχεία και ολοκληρώστε την δωρεά σας